Trauma is zo’n groot en beladen woord he? Wat als ik je vertel dat we allemaal wel in meer of mindere mate traumatische ervaringen hebben meegemaakt? En dat velen van ons daarmee worstelen? De gevolgen ervan uiten zich alleen niet altijd op zo’n manier dat we het als zodanig herkennen, of dat we hulp gaan zoeken. Ook fysieke klachten kunnen bijvoorbeeld het resultaat zijn van trauma. Of problemen zoals depressie en angst, je leven maar niet op orde krijgen, maar niet ‘vooruit’ komen zodat het leven ergens blijft voelen als een gevecht. En ja, bijvoorbeeld ook ADD-klachten. Waarbij ik niet ontken dat hier ook biologische oorzaken voor aan te wijzen zijn, maar het één sluit het ander niet uit. Sterker nog, volgens mij sluit het één aan bij het ander!

 

Wat bedoel ik met trauma? Een trauma ontstaat als een situatie ons overweldigt en we onbewust deels ‘buiten’ onszelf en de gebeurtenis stappen, zodat we er niet aan ten onder gaan. We stoppen de gevoelens die opkomen ergens weg, want als we die toestaan kunnen we niet meer adequaat reageren op de situatie en verder gaan. Ter vergelijking: als we worden aangevallen door een tijger, hebben we bijvoorbeeld even geen tijd voor emoties. Dat is van later zorg. Als we vervolgens de stap ‘van later zorg’ overslaan, dan blijft een stukje van ons achter bij die gebeurtenis, ergens in ons lichaam. Het bevriest daar min of meer en krijgt niet mee dat de gebeurtenis voorbij is. Het blijft min of meer ‘aan’ staan en alert op gevaar. Met andere woorden: we blijven wegkijken en laten de gevoelens die opkwamen tijdens de situatie, naderhand niet alsnog toe om ze te verwerken. We hebben niet achteromgekeken en gezien dat de tijger weg is en het gevaar dus geweken.

​

Voor acute situaties zoals ongelukken, kunnen veel mensen zich bovenstaand wel voorstellen. Maar dit geldt niet alleen voor hele acute situaties. Dit geldt ook voor andere stressvolle situaties en periodes waar je je niet tegen opgewassen voelt/voelde en geen controle over hebt/had. De stress is dan te groot en/of te langdurig. De situatie van een kind in een gezin waar één van de ouders ziek is en er onvoldoende aandacht is voor het verdriet en de spanning die dat met zich meebrengt in het gezin en bij het kind. Of een baby in een gezin waar er door eeuwige ruzie altijd onrust en spanning heerst. Het huilt wel, maar er komt niemand troosten. Een kind dat telkens opnieuw direct of indirect te horen krijgt, dat het niet voldoet (door telkens te falen voor allerlei testen op school, of omdat het niet kan wat de ouders willen). Maar ook een opstapeling van stressvolle gebeurtenissen in korte tijd, zodat je niet de tijd krijgt om ermee te dealen, kan trauma veroorzaken. Zo kan een periode traumatisch zijn, zonder dat je nou heel duidelijk een acute bedreigende situatie hebt mee gemaakt. Zeker als het in je kindertijd speelde, is het niet altijd zo duidelijk aanwijsbaar. Voor jou was dit namelijk ‘normaal’ en vaak hoor ik cliënten dan ook zeggen dat het allemaal ‘toch ook niet zo erg was’ en dat het allemaal zo niet bedoeld was door de ouders. En dat laatste zal ook zeker niet, maar dat wil niet zeggen dat het je niet is overkomen.

​

Of er nu sprake is van acuut trauma of trauma dat is ontstaan gedurende de jeugd of een andere periode, in beide gevallen hebben ze je gevormd. Ze hebben een deel van je overtuigingen en patronen gevormd. Bepaalde triggers zullen deze patronen ‘aanzetten’ en je zult onbewust telkens opnieuw op dezelfde manier vanuit ‘gevaar’ reageren en ook telkens opnieuw hetzelfde resultaat krijgen. Van belang is om het trauma-stuk achter je te laten, door te doorvoelen dat het voorbij is, dat je nu veilig bent en voor jezelf kunt zorgen. Dan kun je gaan werken aan nieuwe overtuigingen en patronen die jou op een gezonde manier voort helpen.